ที่มาของ กาแฟ

113 views

ที่มาของ กาแฟ

ที่มาของ กาแฟ ในตอนนี้ เครื่องดื่มผสมคาเฟอีนหนึ่งที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากก็คือ กาแฟ ซึ่งถือได้ว่า เป็นเครื่องดื่มสำคัญที่สร้างการเปลี่ยนแปลงต่อโลกได้ไม่แพ้เครื่องดื่มอีก ๒ อย่างดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น แล้วก็สามารถสะท้อนให้มองเห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของโลกด้วย แนะนำ เปาบุ้นจิ้น

งานด้านการเขียนชิ้นนี้ก็เลยอยากได้พรีเซนเทชั่น “กาแฟ” ในทางประวัติศาสตร์แล้วก็ความเคลื่อนไหวการดื่มกาแฟโดยเน้นย้ำเทียบการบริโภคในทวีปเอเชียกับยุโรปรวมทั้งอเมริกา ซึ่งจะเน้นย้ำดินแดนตะวันออกกลางเป็นหลัก เนื่องด้วยการที่เป็นถิ่นเกิดรวมทั้งแหล่งผูกขาดการค้าขายกาแฟที่สำคัญก่อนจะมีการกระจัดกระจายแหล่งปลูกกาแฟไปยังอาณานิคมตะวันตกในภูมิภาคอื่น ที่จะชี้ให้เห็นถึงการกลับมาของกาแฟสู่ดินแดนบ้านเกิดเริ่มแรกในรูปแบบใหม่ที่เปลี่ยนการบริโภคกาแฟในตะวันออกกลางไปแทบอย่างสิ้นเชิง แต่ว่าเพราะเหตุว่าขอบเขตของการศึกษาเล่าเรียนเน้นย้ำส่วนที่เกี่ยวพันกับประวัติศาสตร์ของกาแฟและก็วิวัฒนาการการดื่มในภูมิภาคตะวันออกกลาง ก็เลยจะไม่กล่าวถึงปัญหาที่เกิดขึ้นกับการค้าขายกาแฟที่เกิดขึ้นในละตินอเมริกาแล้วก็แอฟริกาเป็นหลักใหญ่ รวมทั้งข้อวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับธุรกิจร้านขายกาแฟสตาร์บัคส์ (Starbucks) ด้วย

เมล็ดกาแฟที่แตกต่าง

กาแฟเป็นพืชที่มีบ้านเกิดรอบๆทวีปแอฟริกา ตอนต้นนั้นกาแฟเป็นพืชป่าจวบจนกระทั่งได้ถูกเอามาปลูกไว้ในดินแดนอาระเบีย ก่อนที่จะแพร่หลายไปยังภูมิภาคอื่นๆของโลก ได้แก่ ละตินอเมริกา ประเทศอินเดีย แล้วก็เอเซียอาคเนย์ ฯลฯ สายพันธุ์กาแฟนั้นมีอยู่ล้นหลามมากมาย แต่ว่าสายพันธุ์ที่มีการบริโภคสำคัญๆมีอยู่ ๒ สายพันธุ์ เป็นต้นว่า คอฟเฟ่ ติดอยู่เนโฟรา(Coffea Canephora) หรือที่รู้จักในชื่อคอฟเฟ่ โรบัสตา (Coffea Robusta) คาสิโน ซึ่งมีต้นกำเนิดรอบๆภาคกึ่งกลางแล้วก็ตะวันตกของแอฟริกา กับคอฟเฟ่ อาราบิกา (Coffea Arabica) ซึ่งสายพันธุ์นี้มีต้นกำเนิดในเอธิโอเปียและก็เยเมน

อีกทั้ง ๒ สายพันธุ์นี้มีลักษณะแตกต่างบางส่วนเป็นสายพันธุ์อาราบิกาเป็นสายพันธุ์แรกที่มีการศึกษาและทำการค้นพบ มีช่วงเวลาเก็บเกี่ยวเร็วกว่าน้อย ปรารถนาน้ำน้อยกว่า และก็มีการปรับปรุงสายพันธุ์มากยิ่งกว่า ช่วงเวลาเดียวกันอาราบิกาก็มีการรักษายากกว่า อ่อนแออีกทั้งต่อศัตรูพืชแล้วก็โรค และก็ยังได้ผลผลิตน้อยกว่าสายพันธุ์โรบัสตา ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่ศึกษาค้นพบโดยชาวตะวันตกในปลายศตวรรษที่ ๑๙ มีรสชาติขมกว่า รวมทั้งปลูกมากมายในหลายประเทศอีกทั้งในละตินอเมริกา ประเทศอินเดีย แล้วก็ประเทศแถบเอเซียอาคเนย์อย่างเวียดนามแล้วก็ไทย๑ กาแฟอีกทั้ง ๒ สายพันธุ์นี้ได้แปลงเป็นกาแฟสายพันธุ์สำคัญที่ถูกใช้เชิงพาณิชย์ตั้งแต่แมื่อศตวรรษที่ ๑๕ โดยสายพันธุ์อาราบิกาจะเป็นสายพันธุ์แรกที่เข้าระบบกิจการค้า ตามมาด้วยสายพันธุ์โรบัสตาในศตวรรษที่ ๒๐

จากเมล็ดกาแฟสู่เครื่องดื่ม

สำหรับการศึกษาและทำการค้นพบกาแฟหนแรกนั้น มีหลักฐานเป็นเพียงแค่ตำนานเรื่องเล่าอยู่เยอะแยะ ดังเช่นว่า ตำนานแพะเต้น ซึ่งคือเรื่องของคนเลี้ยงแพะชาวเอธิโอเปียชื่อติดอยู่ลดี ในศตวรรษที่ ๙ ที่ศึกษาค้นพบกาแฟจากการได้รับประทานผลกาแฟภายหลังที่ได้มองเห็นแพะรู้สึกหุนหันพลันแล่นขึ้นจากการได้รับประทานผลดังที่กล่าวถึงมาแล้ว JOKESLOT หรือจะคือเรื่องของผู้ชายชื่อโอมาร์ที่ถูกขับไล่ออกมาจากเมืองโมชา ได้ศึกษาและทำการค้นพบและก็รับประทานกาแฟเป็นของกินกระทั่งสามารถมีชีวิตรอดกลับมายังเมืองได้๒ฯลฯ ซึ่งหลักฐานตำนานโดยมากรับรองถึงบ้านเกิดเริ่มแรกในเอธิโอเปียเป็นหลัก แม้ว่าจะมีการการันตีแบบนั้น แม้กระนั้นในช่วงเวลานั้นต้นกาแฟโดยมากมักมิได้รับความพึงพอใจใดๆก็ตามนักจนกว่าชาวอาหรับในเยเมนได้รับเอากาแฟพวกนั้นไปเผยแพร่ในดินแดนอาระเบีย

เมื่อกาแฟได้ถูกนำไปเผยแพร่ในดินแดนอาระเบีย ดินแดนที่ดูเหมือนจะตอบรับกาแฟเป็นที่แรกเป็นเยเมน ในช่วงปลายศตวรรษที่ ๑๔ ถึงต้นศตวรรษที่ ๑๕ ก่อนที่จะกาแฟได้แปลงเป็นเครื่องดื่มในหมู่ประชาชน กาแฟส่วนมากเป็นของกินทางศาสนาของกรุ๊ปผู้เชื่อถือนิกายซูฟี โดยการบดเม็ดกาแฟ เพื่อใช้กำจัดความง่วงงุนในระหว่างการดำเนินพิธีทางศาสนาในช่วงเวลาค่ำคืน และก็เพื่อใช้เป็นยาเสริมความรู้ความเข้าใจสำหรับการเข้าถึงพระผู้เป็นเจ้า แม้ว่าจะมีคนนำทางนิกายคิดนำเม็ดกาแฟมาปรุงเป็นน้ำกาแฟ แต่ว่าชาวเยเมนก็ไม่ค่อยนิยมดื่มมากแค่ไหนทั้งยังยังนิยมการกินด้วยแนวทางบดเม็ด หรือไม่ก็นำเปลือกผลกาแฟมาชงเป็นชารวมทั้งเอามาดื่มร่วมกับใบกาต (Khat)๓

เนื่องจากว่ากาแฟเป็นพืชป่าในดินแดนเอธิโอเปียที่ชาวอาหรับอยากเยอะขึ้นเรื่อยๆทำให้เกิดอาการชาวอาหรับเยเมนนำกาแฟมาปลูกรอบๆแนวเขาทางภาคเหนือของเยเมน ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นการนำกาแฟมารองรับความต้องการของคนเราแค่นั้นพื้นที่ดังกล่าวมาแล้วข้างต้นยังสมควรต่อการปลูกกาแฟอีกด้วย สล็อต กาแฟที่มีถิ่นเกิดมาจากแอฟริกานี้ก็เลยมีชื่อเสียงว่า อาราบิกา เมื่อมันถูกนำเข้าสู่ยุโรปอันจะเอ๋ยถึงถัดไป การที่กาแฟได้ถูกเอามาปลูกเอาไว้ในเยเมนนี้ทำให้เมืองท่ามอคคา (Mocha) ซึ่งเดิมเป็นท่าเรือที่ขนส่งกาแฟไปทั่วอาระเบียและก็ส่งค้าในยุโรปคราวหลัง รวมทั้งทำให้เยเมนสามารถผูกขาดวิธีขายกาแฟได้เป็นระยะเวลานานถึง ๒ ศตวรรษครึ่ง ก่อนที่จะสูญเสียการมัดขาดให้แก่ชาติยุโรป

โดยประมาณปี คริสต์ศักราช ๑๕๐๐ กาแฟได้แพร่ไปทั่วอีกทั้งแหลมอาระเบียไปพร้อมด้วยผู้เชื่อถือนิกายซูฟีอีกทั้งในไคโร ดามัสกัส แล้วก็เมกกะ ซึ่งคนที่ดื่มกาแฟส่วนมากยังคงจำกัดขอบเขตอยู่แม้กระนั้นในกลุ่มผู้เชื่อถือนิกายนี้ที่ชอบรวมตัวกันดื่มรอบๆศาสนสถานหรือลานกว้างต่างๆในตอนนี้ รวมทั้งเป็นเครื่องดื่มทั่วๆไปในกลางคืนตอนเทศกาลรอมดอน

กาแฟได้ถูกนำไปเกี่ยวเนื่องกับท่านนะบีมะหะหมัดโดยอ้างถึงตำนานแหล่งกำเนิดของกาแฟ ซึ่งท่านนะบีได้รับเม็ดกาแฟจากเทวทูตกาเบียลมาเป็นเครื่องดื่มของอิสลามแทนที่เหล้าองุ่นที่เป็นข้อกำหนดทางศาสนาดังจะมองเห็นได้จากคำว่า กาแฟ ในภาษาอาหรับว่า Qahwah ที่เป็นคำใช้เรียกแทนคำว่า เหล้าองุ่น การที่กาแฟได้ถูกเอามาเกี่ยวพันกับอิสลาม ทำให้การดื่มกาแฟแพร่ไปพร้อมกันกับการเปิดเผยแผ่อิสลามในประเทศอินเดียรวมทั้งเอเซียอาคเนย์เช่นอินโดนีเซียก่อนที่จะมีการกระจัดกระจายกาแฟโดยชาวตะวันตก

ควาามนิยมของกาแฟ

เมื่อถึง คริสต์ศักราช ๑๕๑๐ กาแฟก็ได้แปลงสถานะจากเครื่องดื่มทางศาสนาเป็นเครื่องดื่มด้านสังคมมากเพิ่มขึ้น มีค๊อฟฟี่ช็อปหรือ Coffee-house ในดินแดนตะวันออกกลางได้เกิดมากมาย แม้กระนั้นเนื่องมาจากมีการแย้งเกี่ยวกับผลพวงของกาแฟที่มีความผิดในสิ่งที่ไม่อนุญาตทางอิสลาม แล้วก็ถึงแม้ว่าจะไม่เป็นข้อที่ไม่อนุญาตทางศาสนา SLOT แต่ว่าชนชั้นดูแลในเมืองใหญ่ๆก็มีความคิดเห็นว่า ร้านขายกาแฟเป็นแหล่งมั่วของคำนินทา คำบอกเล่าเสียดสีด้านการเมือง และก็แหล่งการเดิมพัน ทำให้มีการกำจัดร้านขายกาแฟพวกนั้นจำนวนหลายชิ้น

จนถึงเมื่อถึงตอนราวๆกึ่งกลางศตวรรษที่ ๑๖ ภายหลังจากความเพียรพยายามสั่งปิดค๊อฟฟี่ช็อปล้มเหลวทำให้มีค๊อฟฟี่ช็อปที่แรกเปิดขึ้นในเมืองดามัสกัส ตามมาด้วยค๊อฟฟี่ช็อปตามเมืองใหญ่อีกหลายที่ เป็นต้นว่า เมกกะ อิสตันบูล และก็ไคโร ฯลฯ ร้านค้าพวกนี้จะแปลงเป็นปัจจัยหลักต่อการแพร่ไปการดื่มกาแฟในยุโรป

การปรุงกาแฟขณะนี้ มีการคาดการณ์ว่า ในศตวรรษที่ ๑๕ คนนำทางนิกายซูฟีในเมืองท่ามอคคาเป็นคนคิดค้นการคั่ว การบด รวมทั้งการชงกาแฟ การชงกาแฟในตอนนี้จะใส่กาแฟลงไปก่อนแล้วและก็ตามด้วยน้ำสุกเดือด เพื่อสร้างกลิ่นที่น่าสนใจของกาแฟและก็ก่อนการผลิตน้ำสะอาดพอเพียง การต้มก็เลยเป็นกรรมวิธีหนึ่งที่จะสร้างความมั่นใจในความสะอาดของน้ำ PGSLOT แต่ว่ากาแฟที่ชงขึ้นนั้นยังไม่มีการกรองเอากากกาแฟออก ทำให้กาแฟมีลักษณะข้นรวมทั้งขม ทั้งๆที่มีการปลูกอ้อยในดินแดนตะวันออกกลางและก็ผลิตน้ำตาลที่รับมาจากประเทศอินเดียกว่าร้อยปีกลายการรู้จักกาแฟ แม้กระนั้นก็ไม่มีการเติมน้ำตาลผสมลงในกาแฟ และก็การเติมนมด้วยจากการมีคำกล่าวอ้างว่า เป็นต้นเหตุของโรคเรื้อนแม้เอามาผสมกับกาแฟ ถึงกระนั้นก็มีการเพิ่มเติมกระวานลงในกาแฟหลายครั้ง รวมทั้งมีการใส่ฝิ่นกับกัญชาลงไปแกว่งไกวในน้ำกาแฟด้วย

ผงกาแฟที่เปลี่ยนการบริโภค

หากว่าเทคโนโลยีต่างๆจะก่อให้การดื่มกาแฟมีความละเอียดรอบคอบเพิ่มมากขึ้นในสหรัฐ แม้กระนั้นเทคโนโลยีสำคัญที่มีผลต่อความเคลื่อนไหวการดื่มกาแฟไปทั้งโลกหมายถึงการคิดค้นกาแฟสำเร็จรูป PG SLOT ซึ่งกาแฟนี้เป็นผลมาจากการดึงน้ำออกมาจากกาแฟที่ปรุงเสร็จแล้ว โดยการพ่นผ่านอากาศร้อนให้น้ำระเหยออกไปจนถึงเหลือแค่ผงกาแฟ กาแฟจำพวกนี้ได้มีการสร้างสรรค์ขึ้นในปี คริสต์ศักราช ๑๙๐๑ โดยนักวิทยาศาสตร์คนประเทศญี่ปุ่นสถานที่สำหรับทำงานในรัฐชิคาโกชื่อ ซาโตริติดอยู่โต้ แม้กระนั้นคนที่ปรับปรุงรวมทั้งทำให้กาแฟสำเร็จรูปเข้าระบบกิจการค้าหมายถึงจอร์จ คอนสแตนต์ หฝ่าส์ วอชิงตัน (George Constant Louis Washington) ในชื่อแบรนด์ จอร์จ วอชิงตัน หรือ G. Washington Coffee ซึ่งกาแฟของเขาเวลานี้เป็นผลิตภัณฑ์เพียงแต่แบรนด์เดียวที่เป็นกาแฟสำเร็จรูป

แม้กระนั้นเนื่องจากว่ามีพูดว่า กาแฟสำเร็จรูปมีคุณภาพด้อยกว่า มีรสชาติห่วย และไม่มีอะไรแปลกใหม่นัก ทำให้กาแฟสำเร็จรูปในขั้นแรกไม่ค่อยเป็นที่นิยม ก่อนจะมีผู้สร้างรายอื่นๆเริ่มผลิตกาแฟสำเร็จรูปมากขึ้นเรื่อยๆวันหลังสงครามโลกครั้งที่ ๑ ภายหลังที่กาแฟสำเร็จรูปของเขาสามารถสร้างความชื่นชอบให้แก่ทหารในสนามรบ

ถึงแม้กาแฟสำเร็จรูปของเขาจะได้รับสัมปทานขายเป็นเสบียงกรังให้กับกองทัพสหรัฐในตอนสงครามโลกครั้งที่ ๑ แต่ว่าก็แพ้การมัดขาดสัมปทานในตอนสงครามโลกครั้งที่ ๒ โดยบริษัทที่จะแปลงเป็นผู้เผยแพร่กาแฟสำเร็จรูปไปทั้งโลกและก็สร้างการเปลี่ยนแปลงสำหรับการดื่มกาแฟหมายถึงเนสเล่ (Nestle) ซึ่งจัดตั้งขึ้นในประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ปี คริสต์ศักราช ๑๘๖๐ โดยชาวเยอรมันชื่อ เฮนรีเนสเล่ (Henri Nestle) ซึ่งในช่วงเวลานั้นเขาเป็นเภสัชกรอยู่ ในตอนแรกๆบริษัทเนสเล่จะย้ำสินค้าเกี่ยวกับนมอย่างนมผง เนย รวมทั้งของกินทารก มีการขยายโรงงานไปตั้งในสหรัฐ อังกฤษ เยอรมนี แล้วก็ประเทศสเปน จนถึงจบสงครามโลกครั้งที่ ๑ เมื่อผู้ซื้ออยากได้สินค้าเกี่ยวกับนมเพิ่มมากขึ้น บริษัทก็ได้ผันตัวไปผลิตนมแทน บาคาร่า และก็ถัดมาก็ได้ทำกิจการค้าผลิตช็อกโกแลต แต่ว่าผลพวงของเศรษฐกิจตกต่ำ ทำให้บริษัทเนสเล่มีการย้ายโรงงานผลิตไปยังประเทศด้อยพัฒนาโดยยิ่งไปกว่านั้นประเทศในแถบละตินอเมริกาอย่างบราซิลที่เป็นแหล่งผลิตกาแฟรายใหญ่ที่สุดในโลก ซึ่งกำลังมีปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจในตอนปี คริสต์ศักราช๑๙๑๗–๒๓ จากหลายสาเหตุ ตัวอย่างเช่น ภาวการณ์หนาวเย็นร้ายแรงในบราซิลการจำกัดพื้นที่การขนสินค้า แล้วก็ความอยากผลิตภัณฑ์การกสิกรรมอื่นๆแทนที่กาแฟ ในปี คริสต์ศักราช ๑๙๓๐ เนสเล่ไขปัญหาราคากาแฟเสื่อมถอยของบราซิลโดยผู้ชำนาญด้านกาแฟของบริษัท แมกซ์ มอร์เกนธาเลอร์ (Max Morgenthaler) กับผู้มาร่วมงานของเขาได้ใช้เวลา ๗ ปี สร้างสรรค์สินค้ากาแฟที่รู้จักไปทั่วทั้งโลกหมายถึงเนสคาเฟ่ (Nescafe) หรือเนสกาแฟตามคำที่พูดบ่อยจนติดปากของคนประเทศไทย

แม้กระนั้นเนสกาแฟบางทีก็อาจจะมีชื่อเสียงช้ากว่านี้หากว่าไม่มีสงครามโลกครั้งที่ ๒ เกิดขึ้น ซึ่งกาแฟสำเร็จรูปแบรนด์นี้กับอีกหลายแบรนด์ได้แพร่ขยายไปยังภูมิภาคต่างๆทั้งโลกผ่านการรบของทหารสหรัฐอเมริกา ในเวลาที่กาแฟคั่วสดกำลังประสบปัญหาใหญ่สำคัญ เนื่องจากว่าแนวทางการตรึงราคาผลิตภัณฑ์ของหน่วยงานจัดแจงบริหารราคาผลิตภัณฑ์(Office of Price Administration หรือOPA) ทำให้ราคากาแฟคั่วสดราคาแพงถูกกว่าราคาที่ควรจะเป็นจริง SLOT ในตอนที่อัตราค่ายังชีพของคนงานในประเทศแถบละตินอเมริกาเพิ่มสูงมากขึ้น ทำให้เกษตรกรไร่กาแฟไม่สามารถที่จะจ่ายค่าแรงให้กับคนงานได้ การทำงานก็เลยหยุดชะงักลงจากการขาดแคลุกลนแรงงาน นอกเหนือจากนั้นเกษตรกรบางประเทศในอเมริกากึ่งกลางยังสะสมเม็ดกาแฟไว้รอคอยขายในราคาที่ดีมากกว่าราคาที่ถูกควบคุมนี้ หรือเลือกที่จะขายเม็ดกาแฟคุณภาพไม่ดีไปก่อน สิ่งพวกนี้ทำให้ผลิตผลกาแฟที่มีคุณภาพจากที่ผู้ใช้อยากได้มีจำนวนต่ำลงเป็นอย่างมาก

เมื่อ OPA ยกเลิกมาตรการตรึงราคาผลิตภัณฑ์ในปี คริสต์ศักราช ๑๙๔๖ กาแฟคั่วสดที่มีคุณภาพก็เลยแพงสูงมากขึ้นเป็นอย่างมากอย่างกาแฟจากท่าเรือซานโตสในบราซิลแพงมากถึง ๒๕ เซ็นต์ต่อปอนด์ และก็ราคากาแฟจะแพงสูงมากขึ้นอีกเรื่อยตามอัตราเงินเฟ้อข้างหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ ทั้งในตอนปี คริสต์ศักราช ๑๙๔๖–๕๐ กาแฟจากละตินอเมริกาก็มีการขาดขึ้นจากการที่พื้นดินปลูกกาแฟขาดความอุดมสมบูรณ์และก็ศัตรูพืชเว้นแต่ราคาที่สูงขึ้นเรื่อยถึง ๘๐ เซ็นต์ต่อปอนด์ ในปี คริสต์ศักราช ๑๙๕๐ แล้วกาแฟคั่วสดจำต้องพบเจอการแข่งขันชิงชัยจากเครื่องดื่มจำพวกใหม่ที่เลื่องลือขึ้นในตอนสงครามโลกครั้งที่ ๒หมายถึงน้ำอัดลมแบรนด์วัวติดอยู่–วัวลารวมทั้งเป๊ปซี่ ซึ่งได้แพร่ขยายไปทั่วทั้งโลกไปพร้อมด้วยทหารสหรัฐทั้งยังในตอนสงครามโลกครั้งที่ ๒ แล้วก็ตอนสงครามเย็น